در روستاها فرزندان خانواده، از کودکی به اقتصاد خانه کمک میکنند. هر چند این افراد به معنای آنکه درآمد منظم داشته باشند، شاغل محسوب نمیشوند اما اگر درس هم نخوانند، در گروه NEET قرار نمیگیرند
گفتوگو با موسی عنبری، استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران دربارۀ نسبت اقتصاد و فرهنگ در توسعۀ روستایی
گفتوگوکننده
او کیست؟
موسی عنبری مدیر گروه آموزشی توسعۀ اجتماعی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است. تمرکز مطالعاتی و تخصص علمی او مسئلۀ توسعۀ محلی و جامعهشناسی روستا است.
چرا سراغ او رفتیم؟
بخش مهمی از شواهد تجربی نشان میدهد که تولد در روستا میتواند افراد را بدل به NEET بالقوه کند. از همین رو لازم بود تا نگاهی به نسبت میان روستا و مسئلۀ NEET داشته باشیم. موسی عنبری از جمله استادانی است که با تمرکز بر مسئلۀ روستا و توسعههای محلی میتواند چشمانداز بدیعی در خصوص قشر اجتماعی NEET به ما بدهد. نگاه تخصصی او به روستا از یک سو و از سوی دیگر تمرکز او بر مسئلۀ توسعۀ محلی زوایای پنهان این بحث را برای ما آشکار خواهد کرد.
برای گفتوگو با او چه محورهایی مدنظر داشتیم؟
مسئلۀ ما در این گفتوگو فهم پیشفرض بدیهی انگاشته شده میان احتمال NEET شدن و روستا بود. آشکار کردن نسبت میان NEET و شیوۀ تولید روستایی و توسعۀ نامتوازن از یک سو و بحث پیرامون تفاوت میان وضعیت NEET در شهرها و روستاها نیز از دیگر محورهای مورد نظر برای این گفتوگو بود.
پیشنهاد سیاستی
موسی عنبری اعتقاد دارد که حتی اگر این پیشفرض را که میان روستا و NEET شدن ارتباط مستقیمی وجود دارد بپذیریم، باز هم این مسئله نه به دلیل فرهنگ روستا که به دلیل توسعه و بیتوجهی به روستاها است. به همین سبب او پیشنهاد کرد که به جای برنامهریزیهای کلان به سوی برنامهریزیهای متناسب با مناطق و در نسبت با هویت مناطق کشور پیش برویم. او اعتقاد دارد که توسعه در کشور ما باید به سمت و سوی مسئلهمحوری حرکت کند و از پایین و با توجه به فرهنگ منطقه شکل بگیرد. به باور او نسبت میان هویت مناطق کشور و توسعۀ محلی میتواند راه را برای توسعۀ هویتمحور هموار کند. در چنین صورتی، این فرآیند توسعۀ هویت و مسئله محور میتواند رنگ و بوی بومی نیز به خود بگیرد. عنبری میگوید از آنجایی که هیچ نقطهای از کشور نیست که ظرفیتی مختص به خود نداشته باشد، لذا اگر فرآیند توسعۀ محلی، بومی، هویتمدار و از پایین به بالا شکل بگیرد، در آن صورت ظرفیت تمام نقاط کشور به نحو مطلوبی مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
در گفتمان توسعه و پیشرفت امروزی دو نوع سرمایۀ مادی و غیرمادی وجود دارد به عنوان مثال از زمین، خانه، اتومبیل و مانند آن میتوان به عنوان سرمایۀ مادی و از شغل، آموزش، مهارت، مدیریت، دانستن مدیریت و فضیلت میتوان به عنوان سرمایههای غیرمادی یاد کرد. درواقع سرمایۀ مادی نوعی سرمایۀ اقتصادی و سرمایۀ غیرمادی نوعی سرمایۀ اجتماعی و انسانی است. آموزش، توانایی و ظرفیت انجام و پیشبرد یک کار، جزو سرمایههای انسانی است. Social Ability یعنی توانایی ورود در انجمنها، توانایی مبادله کردن، توانایی گفتوگو برای پیشبرد مبادلههای اقتصادی و اجتماعی، توانایی مذاکره کردن که اینها جزو سرمایههای اجتماعی محسوب میشوند. پس این نوع دوم سرمایه، امروز در توسعه خیلی مهم شده است. گروه NEET گروهی هستند که اغلب از سرمایۀ نوع دوم برخوردار نیستند و به عبارتی از سرمایههای غیرمادی و معنوی محروم ماندهاند.
به دو شکل میتوانیم گروه NEET را بررسی کنیم. در نگاه اول آنان افرادی غیر بهرهور در اقتصاد و بیدغدغه هستند که دخلشان توسط پدر، مادر یا فرد دیگری، تأمین میشود و دغدغۀ درس خواندن، کار، تلاش و… را ندارند. این یک شیوۀ نگاه کردن است. نگاه دیگر به گروه NEET این است که این افراد را در دستۀ محرومان قرار دهیم چون از آموزش، شغل، مهارت، کارورزی که جزو نیازهای اولیه بازار کار و نیازهای اولیۀ توسعۀ اجتماعی به شمار میروند؛ محروم هستند. با این نگاه میتوانیم به فضا و جایی که در آن زندگی میکنند هم توجه کنیم.
برای مطالعه ادامه این مطلب باید آن را خریداری کنید
سبد خرید شما در حال حاضر خالی است.