مقدمه

از زمان حملۀ آمریکا به عراق نزیک به 18 سال می‌‌گذرد؛ اگرچه ملت عراق توانست نوع نظام سیاسی خود را تغییر دهد و به مظاهر دموکراسی همچون برگزاری انتخابات، پارلمان و آزادی مطبوعات و… تا حدی دست پیدا کند، اما این دستاوردها توأم با آرامش و ثبات در این کشور نبوده است. از سال 2003 تاکنون حداقل در پنج نوبت عراق شاهد ناآرامی و خشونت بوده است. نخستین ناآرامی‌‌های سیاسی در سال‌‌های 2007 تا 2010 و به واسطۀ اختلافات قومی و مذهبی در عراق شروع شد. در نوبت دوم در سال 2014 با تشکیل گروه تروریستی داعش بخش‌‌های غربی عراق صحنۀ خشونت و یکه‌‌تازی این گروه تروریستی گردید. خشونت‌‌هایی که در آن رد پای عشایر و گروه‌‌های اهل سنت به‌‌ویژه بقایای حزب بعث ناراضی از عملکرد نوری المالکی دیده می‌‌شد. در نوبت سوم در سال 2015 مردم عراق علیه ناکارآمدی دولت در خدمات‌‌رسانی در حوزۀ آب و برق و فشارهای اقتصادی ناشی از طرح ریاضت اقتصادی دولت به پا خاستند. در نوبت چهارم و پس از اعلام استقلال کردستان عراق شهرهای شمالی این کشور دست‌‌خوش ناآرامی و خشونت گردید. در نوبت پنجم در سپتامبر سال 2018 که ماه‌‌ها به طول انجامید، معترضان علیه آنچه آن را وضع بد معیشتی، بیکاری و مداخلۀ خارجی در کشورشان می‌‌خواندند به پا خاستند و برای چند روز شهرهای جنوبی این کشور به‌‌ویژه بصره صحنۀ ناآرامی‌‌های سیاسی گسترده بود. گزارش پیش‌‌رو چالش ناآرامی‌‌های عراق را به طور خاص معطوف به مشکلات معیشتی جوانان و به صورت خاص بیکاری مطلق آنان می‌‌داند. واقعیت آن است که در عراق امروز، بیکاری گستردۀ جوانان با سطوح بالای محرومیت سیاسی و اقتصادی، سیاست‌‌های فرقه‌‌ای، نظامی‌‌ شدن جامعه، بی‌‌عدالتی گسترده، آرزوهای بر باد رفته، آسیب‌‌های ناشی از جنگ و فروپاشی سریع و دگرگونی نهادهای سنتی مانند خانواده و طایفه ترکیب می‌‌شود و به بحران‌‌هایی مانند ناآرامی‌‌های 2018 منجر می‌‌شود. اکثر تحلیل‌‌گران اجتماعی، آنچه در عراق رخ داد را از منظر تنگنای مطلق اقتصادی که ناشی از ناکامی دولت در تامین شغل برای جوانان این کشور است تحلیل می‌‌کنند. آماری که در ادامۀ این گزارش به آن اشاره می‌‌شود، تلاش دارد تا ناآرامی‌‌های عراق را از همین منظر و با فرض منشأ «بیکاری منجر به انزجار» در جوانان بررسی نماید….