• در قمار و شرط‌بندی زوایای مختلفی مطرح است. به نظر شما از منظر اجتماعی، چرا جامعۀ ما دائماً در تلاطم برای رسیدن به بازارهای جدیدی مثل ارز، قمار آنلاین و بورس است؟ به‌خصوص که می‌بینیم در سال‌‎های اخیر این تب‌و‌تاب بیشتر شده؛ این فرایند را به لحاظ جامعه‌شناختی چطور می‌توان تعریف کرد؟

بحث قمار باید به صورت تاریخی دیده شود. بررسی‌های ابتدایی نشان می‌دهد قمار برای دورۀ جدید نیست و از زمان‌های قبل وجود داشته. ادیان مختلف بالاخص ادیان ابراهیمی هم به قمار حساس بودند و به نوعی آن را نهی می‌کردند. این نهی، دلالت بر این داشت که در جوامع ماقبل مدرن هم با چیزی به نام قمار مواجه بودیم، فلذا به این معنا پدیدۀ جدیدی نیست. البته شواهد و قرائن تاریخی نشان می‌دهد گستره و میزان قمار و انواع آن تحول جدی پیدا کرده است. قمار در اشکال اقتصادی و فرهنگی آن و مخصوصاً با گسترش دنیای جدید و به صورت اخص با رشد یک نظم جدید اقتصادی-اجتماعی به نام سرمایه‌داری، نمو بیشتری پیدا کرده است. قمار همواره مورد نهی بوده و با بسیاری از منهیات دیگر نیز همراه بوده است. در جامعۀ ما هم شرایط به همین نحو بوده است. با آمدن اسلام و گسترش آن در کشورمان، قمار همواره در کنار سایر منهیاتی همچون لهو و لعب، روابط غیرمشروع و سایر صورت‌های نهی شده توسط دین مبین اسلام دیده می‌شد. جالب است که این موارد پیوندی ویژه و تاریخی با هم پیدا کرده‌اند و عموماً قمار با کنش‌های نهی شدۀ دیگری همراه شده است. عموماً قمار در محافل و کلونی‌های خاصی پیگیری می‌شد و این محافل خیلی عمومیت نداشتند. حتی پیش از انقلاب اسلامی هم به صورت خاص در کلوپ‌ها، کازینوها و مکان‌های ویژه‌ای پیگیری می‌شد. اگرچه می‌توان نشانه‌هایی را پیدا کرد که این نوع از کنش‌ها در سطح عمومی هم تاحدودی رواج داشته است اما واقعیت این است که در مکان‌های خاصی صورت‌بندی شده بود که همراه با سرو نوشیدنی‌های غیرمجاز، همراه با سایر منهیات دین مبین اسلام بود.

به تدریج با تغییر ماهیت نظام سرمایه‌داری که تشویق به انباشت سرمایه می‌کند و کنش‌های حریصانۀ انسان را به همراه دارد، تحولی در قمار صورت گرفته است. ماهیت نظام سرمایه‌داری از ابتدا تاکنون، تحریص مردم و انباشت سود بوده است. این منطق بنیادین نظام سرمایه‌داری بوده که به بیان وِبِری از خلال نوعی عقلانیت ابزاری پیگیری می‌شد. ما تحولاتی را در نظام سرمایه‌داری می‌بینیم، اما بنیان انباشت دائم‌التزاید سرمایه همواره ثابت بوده است. تلاطماتی که نظام سرمایه‌داری داشته به حدی بوده که براساس برخی دوره‌بندی‌هایی که از آن کردند، شاید بتوان گفت در دورۀ جدید وارد سرمایه‌داری قماری شدیم؛ یعنی آن‌قدر تلاطمات زیاد بوده که گویا ورود در دنیای سرمایه‌داری جدید معادل با نوعی قمار کردن در مقیاس بزرگ است. این روحیۀ یک شبه ره صد ساله رفتن و تجربۀ این نوع تحول، به‌تدریج باعث شد که قمار در بین بدنۀ اجتماعی رشد و گسترش یابد و بدنۀ اجتماعی نسبت به این موضوع، نوعی تحریص داشته باشند. تاحدی که ورود به بازار بورس و رمزارز نیز به‌نوعی حالت قماری پیدا کرد.