درباره ما
«اندیشۀ آینده» چیست و به چه مانَد؟
«اندیشۀ آینده» آن‌گونه که از شعارش هم پیداست، رسالت خود را «بررسی مسائل جامعۀ ایران» قرار داده، مسائلی که گاهی نوپدیداند و گاه در عین پرسابقه بودن، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ مسائلی که هنوز به بحران تبدیل نشده ولی دقیقا به دلیل اینکه در آستانۀ بحران‌اند، باید از همین نقطه جدی گرفته شوند.
هدف‌های نشریه چیست؟
«اندیشۀ آینده» نشریه‌ای در مورد مسایل جامعۀ ایران است و سه هدف اصلی را دنبال می‌کند:
– بررسی سوژه‌ها و مسائل نوپدید اجتماعی و کمتر دیده شده در فضای اجتماعی ایران
-اکتفا نکردن به رویکردهای تبیینی و توصیفی و سوق یافتن به سوی هدایت سوژه‌های اجتماعی به میز بررسی‌های سیاستی و قانون‌گذاری
– تلاش برای نشان دادن تصویری واضح‌تر از زیست‌جهان سوژه. بدین معنا که اندیشۀ آینده قرار نیست تنها از گوشۀ دفتر نشریه، نظاره‌گر سوژه باشد بلکه همدلانه و از موضعی نزدیک‌تر، سوژه را می‌شکافد. این مهم البته نیازمند ساخت چارچوبی روشمند برای تدقیق حرکت محتوایی مجله است.
نشریه چه روشی را در
پیش گرفته؟
«اندیشۀ آینده» یک نشریۀ تخصصی در حوزۀ مسایل جامعۀ ایران است که روش‌شناسی خاصی را هم برای خود برگزیده است؛ این نشریه برآن است تا با بهره‌گیری از ابزار ژورنالیسم، جذابیت‌های رسانه‌ای را برای تبیینِ تخصصیِ مسائل جامعه به خدمت بگیرد. و از نظر روشی، انتخاب مشخص ما «پرتره‌نگاری» و «روایت‌پژوهی» است.
پرتره‌نگاری
پرتره‌نگاری در پارادایم تفسیری قرار می‌گیرد، پاردایمی که در پی فهمِ تصور مشارکت‌کنندگان از زندگیِ اجتماعی خود است. پرتره‌نگاری با روش‌های کیفی شباهت‌های بسیاری، به ویژه در مرحلۀ «گردآوری داده‌ها» دارد. یک پرتره به نوعی یک روایت است که سعی می‌کند جنبه‌های غنی، پیچیده و مختلفِ تجربۀ انسانی را در یک محیط اجتماعی و فرهنگی به تصویر بکشد. پرتره‌نگار سعی می‌کند تعاملات میان ارزش‌ها، ساختار و پیشینه را آشکار کند و رفتار انسان‌ها را، در زمینه و زمانه‌ای که در آن هستند، مستند کند.
روایت‌پژوهی
روایت‌پژوهی هم ازنظر رویکرد، جزو تحقیقات کیفی است و در پارادایم تفسیری قرار می‌گیرد. این روش البته تکنیک‌های متعددی دارد که شاید مناسب‌ترین شیوه برای این نشریه مطالعۀ «زیست‌نگاري» باشد.
این روش در درجة نخست، مطالعة تجربه از طريق داستان و در درجة بعد، روش تفكر در مورد تجربه است و در عین حال مستلزم مشاهدة يك پديده است. خصلتی که روایت‌پژوهی را از سایر روش‌های کیفی متمایز می‌کند، توجه به ابعاد داستان‌وار، تجربه‌ها، قصه‌ها و حکایت‌های شخصی است، آن‌‌طور که توسط راوی در زنجیره‌ای منظم نقل می‌شوند.
«آدم‌هایی از پشت‌سر»؛ محتوایی که مشابهش را کمتر دیده‌اید!
در راستای هدف نشریه (نزدیک شدن به سوژه) و روش‌شناسی نشریه (پرتره‌نگاری)، «گفتوگو» مهم‌ترین کلید در دست ما برای گشودن «درب» دنیای درکِ سوژه‌هاست؛ دری که تا پیش از این، کمتر نوری از روزنۀ آن به جهان رسانه تابیده شده بود. تلاش «اندیشۀ آینده» برای حرکت در مسیر این مفاهمه، در قالب مطالبی صورت‌بندی شده که «آدم‌هایی از پشت سر» نام گرفت. «آدم‌هایی از پشت سر» گفت‌وگوی بی‌واسطه با سوژه هاست که آن را می‌توان سنتزی از دو ایده دانست:
یک ایده آن بود که این گفت‌وگوها را در قالبی با متد کاملا دانشگاهی و علمی، به طور مثال از طریق مصاحبۀ ساختارمند به پیش ببریم و در نهایت داده‌های آن را، در قالب جدول‌هایی کدگذاری شده، منتشر کنیم. این ایده مشخصا به دلیل آن که با فرم رسانه‌ای نسبتی ندارد، کنار گذاشته شد.
سوی دیگر اما آن بود که در عین شکل دادن یک گفتوگو، مخاطب نه با متن و لحن خودِ سوژه، که با برساخت خبرنگار مواجه باشد. در این شکل به جای «شنیدن روایت از سوژه»، «سوژه برای‌مان» روایت می‌شد. در چنین الگویی، فردیت انسانی از بین می‌رفت چراکه در نهایت با یک برساخت از سوژه طرف بودیم.
در نهایت آنچه برگزیده شد، میانه این دو است. به نوعی که نه با «روایت» بیگانه است و نه از «متد و روش دانشگاهی» دور افتاده. وفادار ماندن به فرمِ گفتوگو که از بستر آن روایت شکل می‌گیرد، تلاشی است برای محقق کردن روایت بی‌واسطه از سوژه که البته در سطح یک فرم، یعنی آدم‌هایی از پشت‌سر متوقف نمانده است. صورت‌های محتوایی مختلفی از جمله «گزارش میدانی»، «روایت از اطرافیان فرد»، «اقتراح» و «خرده روایت‌های اول شخص» و مانند آنها، قرار است برای نیل به هدف اصلی نشریه، یاری‌رسان باشند.
دربارۀ «تیترهایِ ناتیتر» چه می‌دانید؟
مجله را که ورق بزنید احتمالاً از خودتان خواهید پرسید که چرا باید با چنین سروشکلی از تیترها مواجه شد. تیتر در روزنامه‌نگاری کارکرد و حدود مشخصی دارد. بر همین اساس در یک دسته‌بندی ابتدایی و البته مهم، کارکرد تیتر را «هشدار دادن، برانگیختن و آگاه کردن» می‌دانند. مهم‌ترین ویژگی ظاهری تیتر را هم معمولا کوتاه بودن تیتر عنوان می‌کنند. این جمله که «ارزش و زیبایی تیتر به کوتاه و رسا بودن آن است» به صورت تجربی در فضای روزنامه‌نگاری به صورت یک گزاره مقدس، نسل به نسل بازتولید و تکثیر شده است. روزنامه‌نگاران به صورت پیش‌فرض تیتر را تک، دو یا نهایتا چند کلمه می‌دانند و نزدیک شدن به خط قرمزی به نام «تیتر کردن یک عبارت» چنان ساختار‌شکن می‌نماید که احتمالا در همان تصور نخست این ایده باید طرد و کنار گذاشته شود. حال با این وجود «اندیشۀ آینده» چرا به جای 3 کلمه، به سمت یک عبارت 30 کلمه‌ای رفت؟
- احتمالا مقداری فراروی از حدود تعیّن یافته در ذهن ما، می‌تواند کارکرد بهتری برای بسیاری از ابزارهای روزنامه‌نگاری، آن هم در عصری که این ابزارها در حال از بین رفتن زیر فشار فضای مجازی‌اند، به ارمغان آورَد.
- احتمالا باید تیتر 2 کلمه‌ای را تاحد زیادی اجحاف در حق متن دانست. تقلیل یک ایدۀ محوری که در خصوص آن چندین هزار کلمه بحث شده است، به 2 یا 3 کلمه که قرار است به پای ترغیب مخاطب اتفاقا قربانی شوند، این چنین ارزشمند است که نمی‌توانیم به درهم ریختن این ساختِ مسلط-اما در خور بازنگری- فکر کنیم؟
هویت بصری نشریه نمایان‌گر چیست؟
فضای بصری و گرافیکی مجله سازواره‌ای است که در تناسب با فضای محتوایی، تیترها و موضوعات مجله طراحی شده است. مسایل اجتماعی نوپدید، تلخ هستند و حل آنها، بسیار پیچیده؛ تلاش شد این تلخی‌ها و پیچیدگی‌ها و مرارت‌های اجتماعی، در فضای بصری کار هم دیده شود. تغییر رنگ هر شماره از مجله به اقتضای موضوع درعین چهاررنگ نبودن فضای مجله نیز مویدی بر این مدعا است.
هیئت تحریریۀ نشریه چه کسانی هستند؟
احمد نادری
مدیرمسئول و صاحب‌امتیاز
دانشیار دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران
متین محجوب
سردبیر
دکتری علوم سیاسی
معصومه آقاجانپور نشلی
دستیار سردبیر
کارشناسی‌ارشد تاریخ
کیاوش کلهر
دبیر تحریریه
کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی
با ما در تعامل باشید:
نشانی: تهران، بلوار کشاورز، خیابان عبدالله زاده، کوچه زیبا، پلاک 44، واحد 6
شمارۀ تماس: 09938558311
ایمیل: Ayandeandishe@gmail.com
اینستاگرام: AndisheAyande.mag